در مطلب قبلی در رابطه با میکروسکوپ الکترونی صحبت کردیم و در این مطلب از شرکت دایا اکسیر فروش مواد شیمیایی آزمایشگاهی، می خواهیم به بررسی نوع جدیدی دارو بپردازیم که از مولکولی به اسم پپتید محدود شده ساخته شده است.
امروز تنها تعداد معدودی داروی پپتیدی محدود شده وجود دارد، اما در دهه های آتی این روند در بازار افزایشی خواهد بود. در این مطلب میخواهیم بررسی کنیم که این داروهای جدید از چه ساخته میشوند، تفاوتشان در چیست و چه چیزی به اشتیاق محققین و داروسازان در تولید روز افزون این داروهای جدید دامن میزند.
پپتیدهای محدود شده، پروتئینهای خیلی کوچک هستند با پیوستگیهای فوق شیمیایی که شکل مولکولی آنها را محدود میکند، و باعث ثباتی باورنکردنی در آنها میشود. بدن ما بطور طبیعی برخی از اینها را تولید میکند و به ما در نبرد با عفونتهای ویروسی، قارچی و باکتریایی کمک مینماید. همچنین حیواناتی مثل مارها و عقربها از پپتید محدود شده در زهر خود استفاده میکنند.
داروهای ساخته شده از پروتئین، داروهای بیولوژیک نامیده میشوند. که شامل پپتیدهای محدود شده از جمله داروهایی مانند انسولین یا داروهای آنتی بادی مانندHumira یا Enbrel میباشد.
داروهای بیولوژیک فوقالعادهاند، چون به نوعی از عوارض جانبی که داروها میتوانند داشته باشند ممانعت میکنند.
پروتئین ماده ای کاملا طبیعی و غیرسمی در بدن ما است. سلولهای ما دهها هزار پروتئین مختلف تولید میکنند، و اساسا، در همه غذاهای پروتئین وجود دارد.
اکثر داروهای بیولوژیکی مشکل شکننده بودن و تخریب سریع دارند. بنابراین معمولا بواسطه تزریق پایدارتر میشوند، زیرا در غیر این صورت اسید معده ما آنها را نابود خواهد کرد و میشود آنها را در قالب قرص، اسپری تنفسی یا پماد مصرف کرد.
به همین خاطر پپتیدهای محدود شده برای توسعه دارویی بسیار مطلبوب هستند. و این داروها ترکیبی از بهترین خصایص مولکولهای کوچک و داروهای بیولوژیک را یکجا دارند.
ساخت یک داروی جدید مانند درست کردن کلیدی است که با قفل خاصی هماهنگ باشد. اما اگر شکل یک پپتید محدود شده را خیلی تغییر دهیم، پیوندهای شیمیایی اضافی آن شکل نمی گیرند و کل مولکول از هم میپاشد. پس لازم بود راهی پیدا شود که این مسئله برطرف شود.
به همین جهت گروه های علمی تحقیقاتی جهت حل این مشکل در سه قاره گرد هم آمدند. رویکرد اتخاذی آنها بشدت از اقدامات قبلی متفاوت تر بود، به این صورت که به جای ایجاد تغییرات در پپتیدهای محدود شده ی موجود در طبیعت، پی بردند که چطور پپتیدهای جدید را از صفر بسازند. بنابراین آنها یک نرم افزار رایگان طراحی پپتید توسط این گروه تحقیقاتی ساخته شد به گونه ای که هرکسی قادر به استفاده از آن میباشد.
برای آزمایش این روش، مجموعهای از پپتیدهایی محدود شده تولید گردید که انواع گسترده ای از اشکال متفاوت را دارا بود که بسیاری از آنها هرگز قبلا در طبیعت مشاهد نشده بودند. سپس ساختارهای مولکولی آنها با استفاده از آزمایشات مختلف با ساختارهای مولکولی واقعی بررسی گردید و به این نتیجه رسیدند که نرمافزار طراحی شده، قادر به استقرار اتمهای منفرد با دقت بالا میباشد که تا سه سال قبل این امر شدنی نبود. اما امروزه قابلیت خلق پپتیدهای ویژه در اشکال مختلفی را داریم که مخصوص توسعه دارو هستند.
حال این فناوری ما را به کجا میکشاند؟ اخیرا، محققین پپتیدهای محدود شده ای را طراحی کرده اند که ویروس آنفولانزا را خنثی میکند و همچنین در برابر مسمومیت بوتولیسم محافظت ایجاد مینماید و رشد سلولهای سرطانی را متوقف میکند. برخی از این داروهای جدید روی حیوانات ازمایشگاهی در آزمایشات پیش بالینی تست شدهاند. و تا به حال همه آنها ایمن و شدیدا موثر گزارش شده اند.
طراحی پپتیدهای محدود شده، یک فناوری پیشرو در تولید دارو میباشد که روند پیشرفت آن آرام و محتاطانه است. بنابراین هنوز ۳ تا ۵ سال با آزمایشات انسانی فاصله دارد. اما قطعا در طی این زمان، داروهای پپتیدی محدود شده بیشتری وارد فاز تحقیقاتی توسعه دارو خواهند شد.
در این مطلب از شرکت دایا اکسیر مرکز فروش مواد شیمیایی در تهران در مورد داروهای جدید با پپتید محدود شده به تفصیل صحبت کردیم.